آیا تا به حال متوجه شده‌اید که چرا قد برخی کودکان از همسالان خود کوتاه‌تر است یا استخوان‌هایشان به راحتی می‌شکند؟ شاید دلیل آن بیماری راشیتیسم باشد. بیماری‌ای که در اثر کمبود مواد معدنی ضروری، رشد طبیعی استخوان‌ها را مختل می‌کند. در این مقاله به بررسی علائم، علل و درمان این بیماری می‌پردازیم.
راشیتیسم چیست؟
راشیتیسم یا نرمی استخوان، بیماری است که در کودکان به دلیل کمبود ویتامین D، کلسیم یا فسفر رخ می‌دهد و باعث نرمی و ضعف استخوان‌ها می‌شود. این بیماری می‌تواند منجر به خمیدگی استخوان‌ها، کوتاهی قد و افزایش خطر شکستگی شود. کمبود ویتامین D شایع‌ترین علت راشیتیسم است و معمولاً با افزایش مصرف ویتامین D و کلسیم، قرار گرفتن در معرض نور خورشید و در برخی موارد با مصرف مکمل‌ها قابل درمان است. راشیتیسم بیشتر در کودکان دچار سوءتغذیه شایع است؛ ولی در بزرگسالان نیز دیده می‌شود.
انواع راشیتیسم
این بیماری انواع مختلفی دارد که هر کدام علت متفاوتی دارند.
- راشیتیسم تغذیه‌ای: شایع‌ترین نوع راشیتیسم است و به دلیل کمبود ویتامین D، کلسیم یا فسفر در رژیم غذایی ایجاد می‌شود. با افزایش مصرف این مواد مغذی قابل درمان است.
- راشیتیسم نوع 1 وابسته به ویتامین D: این نوع راشیتیسم به دلیل نقص در متابولیسم ویتامین D ایجاد می‌شود.
- راشیتیسم نوع 2 وابسته به ویتامین D: این نوع نیز به دلیل نقص در متابولیسم ویتامین D ایجاد می‌شود، اما مکانیسم آن متفاوت از نوع 1 است.
- راشیتیسم کلیوی: این نوع راشیتیسم به دلیل مشکلات کلیوی و عدم توانایی کلیه‌ها در تنظیم سطح فسفر ایجاد می‌شود.
- راشیتیسم هیپوفسفاتمیک: این نوع راشیتیسم مقاوم به ویتامین D است و به دلیل اختلال در متابولیسم فسفر ایجاد می‌شود.
بنابراین، تشخیص دقیق نوع راشیتیسم برای انتخاب روش درمان مناسب بسیار مهم است.
نرمی استخوان چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص راشیتیسم، پزشک از روش‌های مختلفی مانند معاینه فیزیکی برای بررسی علائم ظاهری بیماری، آزمایش خون و ادرار برای بررسی سطح مواد معدنی مانند کلسیم، فسفر و ویتامین D، و تصویربرداری‌هایی مانند رادیوگرافی و اسکن تراکم استخوان برای بررسی تغییرات در ساختار استخوان‌ها استفاده می‌کند.
در برخی موارد، ممکن است برای تشخیص قطعی بیماری، نمونه‌برداری از استخوان نیز انجام شود.
احتمال ابتلا به راشیتیسم در موارد زیر وجود دارد
- نوزادان شیرخواری که مادران آن‌ها به اندازهٔ کافی در معرض نور خورشید قرار نمی‌گیرند.
- نوزادان شیرخواری که به اندازهٔ کافی در معرض نور خورشید قرار نمی‌گیرند.
- افرادی که به علت ناتوانی در هضم لاکتوز شیر کامل مصرف نمی‌کنند.
- نوزادانی که مادرشان در زمان بارداری دچار کمبود ویتامین دی بوده‌است.
منابع غذایی مؤثر در راشیتیسم
راشیتیسم، که به نرمی استخوان در کودکان منجر می‌شود، عمدتاً به دلیل کمبود ویتامین D، کلسیم یا فسفر ایجاد می‌شود. بنابراین، برای پیشگیری و درمان راشیتیسم، مصرف غذاهای غنی از این مواد مغذی ضروری است:
- ویتامین D:
- منابع غذایی: روغن ماهی، ماهی‌های چرب (مانند سالمون، ماهی تن و ساردین)، زرده تخم مرغ، قارچ (به ویژه قارچ‌هایی که در معرض نور خورشید قرار گرفته‌اند) و محصولات غنی‌شده با ویتامین D (مانند شیر، آبمیوه و غلات صبحانه).
- نور خورشید: مهم‌ترین منبع ویتامین D، قرار گرفتن در معرض نور خورشید است. بدن انسان می‌تواند ویتامین D را در پوست خود با استفاده از نور خورشید تولید کند.
- کلسیم:
- منابع غذایی: محصولات لبنی (مانند شیر، ماست و پنیر)، سبزیجات برگ سبز تیره (مانند کلم بروکلی و اسفناج)، توفو، ماهی‌های کنسرو شده با استخوان نرم (مانند ساردین)، بادام و سایر آجیل‌ها، و محصولات غنی‌شده با کلسیم.
- فسفر:
- منابع غذایی: تقریباً در تمام غذاها وجود دارد، اما منابع غنی شامل محصولات لبنی، گوشت، مرغ، ماهی، تخم مرغ، حبوبات (مانند لوبیا و عدس)، آجیل‌ها و دانه‌ها، و غلات کامل می‌شوند.
نکات مهم
- تنوع غذایی: برای اطمینان از دریافت کافی ویتامین D، کلسیم و فسفر، یک رژیم غذایی متنوع و متعادل که شامل گروه‌های غذایی مختلف باشد، حائز اهمیت است.
- مکمل‌ها: در برخی موارد، مانند کمبود شدید یا عدم دسترسی به منابع غذایی کافی، پزشک ممکن است مصرف مکمل‌های ویتامین D و کلسیم را توصیه کند.
- مشاوره پزشکی: در صورت مشاهده علائم راشیتیسم یا نگرانی در مورد تغذیه کودک، حتماً با پزشک مشورت کنید.
عوامل ایجاد کننده راشیتیسم چیست؟
راشیتیسم یا نرمی استخوان، عمدتاً به دلیل کمبود ویتامین D، کلسیم یا فسفر در بدن ایجاد می‌شود. عوامل دیگری مانند بیماری‌های ژنتیکی، اختلالات کلیوی، رژیم غذایی نامناسب، زایمان زودرس، رنگ پوست تیره و مصرف برخی داروها نیز می‌توانند در بروز این بیماری نقش داشته باشند. کمبود ویتامین D اغلب به دلیل عدم قرار گرفتن کافی در معرض نور خورشید، رژیم غذایی نامناسب یا اختلالات جذب در روده رخ می‌دهد.
علائم نرمی استخوان چیست؟
نرمی استخوان یا راشیتیسم بیماری است که در اثر کمبود ویتامین D، کلسیم یا فسفر ایجاد می‌شود و باعث نرمی و ضعف استخوان‌ها می‌شود. این بیماری معمولاً در کودکان زیر دو سال رخ می‌دهد و علائم زیر را به همراه دارد:
- تاخیر در رشد: کودکان مبتلا به راشیتیسم ممکن است نسبت به همسالان خود کوتاه قدتر باشند.
- تاخیر در مهارت‌های حرکتی: کودکانی که به راشیتیسم مبتلا هستند ممکن است دیرتر راه بروند یا بنشینند.
- درد استخوان: درد در استخوان‌ها، مفاصل و عضلات از علائم شایع راشیتیسم است.
- ضعف عضلانی: کودکان مبتلا به راشیتیسم ممکن است ضعف عضلانی داشته باشند و به راحتی خسته شوند.
- تغییر شکل استخوان‌ها: در موارد شدید، راشیتیسم می‌تواند باعث تغییر شکل استخوان‌ها مانند پاهای خمیده، قفسه سینه فرورفته یا تغییر شکل جمجمه شود.
- شکستگی‌های مکرر: استخوان‌های ضعیف در کودکان مبتلا به راشیتیسم مستعد شکستگی هستند.
- علائم دندانپزشکی: مشکلات دندان مانند تأخیر در رویش دندان، پوسیدگی دندان و نرمی مینای دندان از دیگر علائم راشیتیسم هستند.
پیشگیری از بیماری
پیشگیری از راشیتیسم یا نرمی استخوان با تامین کافی ویتامین D، کلسیم و فسفر در بدن امکان‌پذیر است. این کار را می‌توان با قرار گرفتن روزانه در معرض نور خورشید، مصرف غذاهای غنی از این مواد مغذی مانند شیر، تخم مرغ و ماهی‌های چرب و همچنین استفاده از مکمل‌های ویتامین D به ویژه در نوزادان شیرخوار انجام داد.
علاوه بر این، اطمینان از دریافت کافی کلسیم از طریق رژیم غذایی و مکمل‌ها نیز اهمیت دارد. در افرادی که به شیر حساسیت دارند، می‌توان از منابع گیاهی کلسیم مانند بادام و سبزیجات برگ سبز تیره استفاده کرد.
درمان راشیتیسم
درمان راشیتیسم عمدتاً بر تامین ویتامین D، کلسیم و فسفر مورد نیاز بدن تمرکز دارد. این کار با تجویز مکمل‌های ویتامینی و معدنی، تغییر در رژیم غذایی و افزایش قرار گرفتن در معرض نور خورشید انجام می‌شود. در موارد شدیدتر، ممکن است از بریس یا جراحی برای اصلاح ناهنجاری‌های استخوانی استفاده شود. همچنین، درمان راشیتیسم به نوع آن بستگی دارد و در برخی موارد ممکن است به درمان‌های تخصصی‌تری نیاز باشد.
قرص جوینت ساپورت ویتالی تون یکی از محبوب‌ترین قرص ها برای استخوان و مفاصل است. برای مشاهده محصولات دیگر برای درمان راشیتیسم می‌توانید به وبسایت داروخانه آنلاین دارووب مراجعه کنید.
کلام آخر
راشیتیسم یا نرمی استخوان، بیماری است که در اثر کمبود ویتامین D، کلسیم یا فسفر ایجاد می‌شود و باعث نرمی و ضعف استخوان‌ها، تغییر شکل آن‌ها و کوتاهی قد می‌شود. تشخیص این بیماری با معاینه فیزیکی، آزمایش خون و تصویربرداری انجام می‌شود.
درمان راشیتیسم شامل تامین ویتامین D، کلسیم و فسفر از طریق رژیم غذایی، مکمل‌ها و در موارد شدیدتر، داروها و جراحی است. پیشگیری از راشیتیسم با قرار گرفتن در معرض نور خورشید، مصرف غذاهای غنی از ویتامین D و کلسیم و استفاده از مکمل‌ها در صورت نیاز امکان‌پذیر است.
دیدگاه خود را بنویسید